Levensbevingen

Het geluid van klaterend water vult de stadsschouwburg, de grote lichten doven. Er staat iets te gebeuren. Terwijl de straten buiten zich hullen in avondmist, reizen wij naar een andere plaats en tijd. Mystieke klanken van exotische instrumenten brengen ons naar het oude Perzische rijk. Een zachte stem citeert flarden van 750 jaar oude poëzie.

Onder een wit transparant doek geeft een danseres zich over aan een tollende derwisj-dans, een betoverend schaduwschouwspel onder een sluier.

Had de Perzische dichter en filosoof Rumi ooit kunnen vermoeden dat zijn woorden en inzichten zo ver zouden reizen, over de grenzen van tijd, cultuur en geografie? Dat celebrities als Beyonce, Pink, Madonna en Chris Martin zichzelf fans noemen van hem? Zou hij kunnen vatten dat zijn gedichten anno 2024 als quotes op Instagram en Pinterest hun weg blijven vinden naar mensen die zich eeuwen na zijn dood herkennen in zijn woordenwijsheid over leven, liefde, verdriet, euforie, gemis, zelfkennis?

Het podium wordt een slagveld van emoties.

Zelfs wie amper iets weet over Rumi, zoals ik, voelt waar dit over gaat. Geen enkele van deze gevoelens is me vreemd, niet bij mezelf en niet bij anderen. Mijn gedachten gaan terug naar gesprekken uit de voorbije periode. Nu eens wandelend, dan weer tafelend, luisterde ik naar levensgebeurtenissen van mensen die me dierbaar zijn. Gebeurtenissen die hen overkwamen en ook gebeurtenissen die voortkomen uit een eigen keuze, maar daarom niet minder zwaar zijn. Het soort verhalen waar je stil van wordt, terwijl je brein het probeert te vatten en zoekt naar woorden.

En soms, dan komt alles tegelijk.

Een aaneenschakeling van ontwrichtende ervaringen die de vaste grond van onder je voeten wegslagen. Een klap. En nog een klap. En nog één. Het is ergens een wonder te noemen dat hij die avond tegenover mij zit en praat. Dat er heerlijk eten op tafel staat dat ondanks alles smaakt. Hij noemt wat hem overkomt een lifequake. Dat woord had ik nog nooit gehoord. Een levensbeving. We maken het allemaal mee, minstens een paar keer doorheen ons leven. Het zijn heftige gebeurtenissen die een voor en een na markeren. Soms op een mooie manier, soms verscheurend. Zijn lifequake is van de laatste soort. En toch, temidden van zijn verdriet en verlies, beseft hij dat een nieuw leven zich zal ontvouwen. Nog flou en fragiel, maar de kiem zit er al, zoals nieuw groen dat opschiet tussen brokstukken. Even hard denk ik aan de vriendin die een dappere keuze heeft gemaakt. Een geplande lifequake waar ze naartoe leeft, die haar dwingt om te vertragen en in de ogen te kijken wat er komt. Maar ook voor haar daagt een nieuw perspectief aan de horizon.

Wat te zeggen over het leven? Het gaat door. Zolang je ademt gaat het door, wat er ook gebeurt.

Je zal jezelf gaandeweg een paar keer verliezen. En ook weer terugvinden, maar dan anders. Zoals de tollende Rumi danseres onder de witte sluier. Na de wanhoop komt de bevrijding. De sluier valt neer op het podium. Op het geroffel van een drum klopt de danseres op haar hart, steeds opnieuw. Ze daalt langs de trappen van het podium een stukje de zaal in, kijkt rond, terwijl ze haar hart blijft voelen. Ik zie mensen naar hun eigen hart reiken, zachtjes mee kloppend. En dat alles met als inspiratiebron een mystieke dichter die al 750 jaar dood is.

Het voelt troostend en hoopvol. We zijn niet alleen. Er is niets zo menselijk als levensbevingen en alle emoties die daarbij horen, en dat wist Rumi ook al.

Dit mens-zijn is een soort herberg.
Elke ochtend een nieuw bezoek.

Een vreugde, een depressie, een benauwdheid,
een flits van inzicht komt als een onverwachte gast.

Verwelkom ze; ontvang ze allemaal gastvrij
Zelfs als er een menigte verdriet binnenstormt
die met geweld je hele huisraad kort en klein slaat.
Behandel dan toch elke gast met eerbied.

Misschien komt hij de boel ontruimen
om plaats te maken voor extase.

Rumi

Foto: Geert Vandepoele