Kom, neem mijn hand. Of nee, dat mag nu niet. Laat mijn hand los. Wandel, klauter mee langs steile, modderige paadjes in een ondoordringbaar woud hier heel ver vandaan. We schuiven weg, vallen op ons gat. Tot we de reus vinden en nederig neerknielen. Wat je ook doet, kijk hem niet in de ogen. En hou afstand. Zeven meter in plaats van de 1,5 die je nu gewoon bent.
Om deze tocht aan te vatten, zijn we heel vroeg opgestaan in het donker, met het geluid van de regen op het canvas van de tent. Een vreemde mengeling van angst en opwinding maakt zich meester over ons.
Wat bezielt ons om hier te zijn, zo ver van alles wat vertrouwd is? We gaan op zoek naar de reuzen van het Bwindi Impenetrable Forest onder begeleiding van mannen in kaki groene outfits. Eén van hen, de leider, spreekt ons toe: “Jullie hebben duizenden kilometers gereisd om deze tocht te maken. Er is geen reden om te denken dat het je niet zal lukken. En als je het op zou willen geven, dan zorgen wij dat je het toch haalt. We duwen en trekken je erdoor.”
Daar staan we, in Oeganda, in het grensgebied met Rwanda en Congo. Het is het domein van de berggorilla’s, maar ook van stropers en jagers die hen en iedereen die hen beschermt koelbloedig doden. Dagelijks krijgen maar kleine groepjes mensen toestemming om het gebied te betreden, op zoek naar een gorillafamilie. Want zo leven deze dieren, in verschillende families verspreid over het bergachtige woud. Een tracking permit is duur, maar het geld gaat naar het conservatieprogramma. Zonder bescherming zijn de dieren verloren.
Het kan enkele uren tot een dag zwoegen zijn om de gorilla’s te vinden. De rangers gaan voorop om te verkennen en seinen elkaar in. Ben je er nog? Want wij volgen, elk met een helper aan onze zijde. Een groepje mannen uit de lokale dorpen, gekleed in blauwe overalls en met rubberen laarzen aan de voeten, zijn dragers voor de dagrugzakken en ze zijn ook duwers en trekkers wanneer het nodig is. De naam van jouw helper ken ik niet, maar aan mijn zijde loopt Sunday. Hij werd geboren, juist ja, op een zondag. Hij blijkt een bescheiden, zorgzame helper te zijn. Van zodra ik dreig weg te schuiven op het modderige pad trekt hij mij omhoog, maar hij laat me ook doen op de momenten dat ik het zelf red. Zelfstandige Westerse vrouw, weet je wel.
Mentaal zijn we voorbereid op een urenlange tocht, maar de gorilla’s zijn zo vriendelijk om niet te ver van het dorp in de vallei halt te houden. Al na anderhalf uur bereiken we het punt van de laatste klim. Hier blijven de helpers achter met onze spullen terwijl wij nog een stukje omhooggaan. Denk nu goed aan de veiligheidsinstructies die we kregen. Minstens 7 meter afstand houden. Check. Geen oogcontact met de gorilla’s. Check. Geen flits en geluidjes op de camera. Check. En dan bereiken we hen.
Vlakbij ons zit het alfamannetje, de grote silverback, op zijn dooie gemakje bladeren te eten.
Hij besteedt geen aandacht aan ons en kauwt rustig verder. Boven zijn oog heeft hij een lelijke wonde van een gevecht met een ander mannetje. Hij is gigantisch groot en breed; een reus, ik zei het je toch? Maar wel een gentle giant, zo fluistert één van de rangers. In de takken van de bomen spelen ondertussen een paar kleintjes, met hun moeders in de buurt. Elke keer de silverback zich verplaatst, schuiven wij een beetje mee op. Het is magisch om zo dicht bij deze indrukwekkende dieren te mogen vertoeven. Het mannetje eet zo’n 25kg bladeren per dag en dat heeft gevolgen voor zijn spijsvertering. “He farts, really long farts,” gniffelt een begeleider.
Dan beweegt de silverback weer. Hij staat recht en komt onze richting uit. Ik weet niet hoe het met uw hartslag is, maar die van mij gaat omhoog. Toch voel ik geen paniek. Ik zit stil, richt mijn blik naar beneden. Ik bevind me op 4 meter afstand van de reus.
“It’s okay, just stay where you are,” fluistert de ranger geruststellend. En het mannetje gaat weer op een andere plek zitten om rustig verder te eten. Ik zou niet graag ruzie krijgen met de gorilla, maar een King Kong die zich dreigend op de borst klopt, is het ook niet. Hij bedreigt ons niet, wij bedreigen hem niet, en extra geruststellend is dat hij geen vlees eet en ons dus ook niet als een hapje zal beschouwen. Maar wij behoren wel tot de soort die hem doodt voor zijn vlees of om zijn gigantische hand als een trofee af te kappen. De hand met de vingers en nagels die er anders, maar tegelijk ook zo menselijk uitziet. Een bewijs van onze gemeenschappelijke oorsprong.
Dat mijn soort hem kapot maakt, bedroeft mij immens.
Zo observeren we de familie een uur. Meer tijd is ons niet gegund, om de habitat van de dieren niet te verstoren. Voel je de adrenaline stromen? Het gevoel van diepe verwondering? Geen enkele documentaire kan tippen aan het gevoel van zelf in de nabijheid te zijn van deze prachtige dieren die in geen enkele zoo te zien zijn. De berggorilla’s overleven niet in gevangenschap. Het is de wilde natuur in zijn puurste vorm, zoals het hoort. Ons bezoek is een bescheiden bijdrage aan hun bescherming. De rangers weten dat ze hun leven wagen. Niet de gorilla’s zijn gevaarlijk, maar de stropers. We schuiven naar beneden langs het modderpad en nemen in het dorp afscheid van onze begeleiders. Ik bedank Sunday voor de hulp. Het is ondertussen weer beginnen regenen. Een paar dorpskinderen zien ons en roepen “Money, money, money!” met uitgestoken handjes.
Het leven is hier ruw. Het is overleven, voor mens en dier. Verder weg van huis zijn lijkt bijna niet mogelijk.
Diep onder de indruk keren we terug naar onze lodge. We schuilen voor de regen, halen wat slaap in en kijken keer op keer naar de foto’s terwijl we deze ontmoeting in ons geheugen griffen. Pillen tegen malaria kunnen hallucinaties veroorzaken, maar dit was echt. Onwezenlijk echt. De vreedzame berggorilla’s in het wilde woud dat dan toch niet helemaal ondoordringbaar bleek te zijn. En kleine wij die eventjes getuige mochten zijn van hun bestaan.
(inmiddels zitten de gorilla’s ook in quarantaine in hun woud, bezoekers zijn niet toegelaten)
Levenskunst 
Geef een reactie