‘Breekt je hart, verscheurt je ziel,’ zou de korte recensie kunnen zijn van de documentaire ‘For Sama’. Ik durfde niet kijken, deed het toch. De bommen knallen door het tv-scherm. Ik proef het stof, ruik het ijzerachtige bloed, hoor het gehuil. Twee jongens met stoffige gezichten knielen neer bij hun kleine broer. Ze geven hem kusjes, houden hun handen liefdevol om zijn hoofdje. Hij is dood. De ene seconde waren ze aan het spelen, het volgende moment sloeg de bom in en veranderde hun leven voorgoed. De jeugd van deze kinderen is voorbij.
Hun moeder komt het ziekenhuis ingestoven en draagt haar jongste zoon eigenhandig in de lijkzak naar buiten. Niemand anders zal haar kind aanraken, dat kan ze niet verdragen.
De jonge Syrische journaliste Waad Al-Kateab filmt dingen die geen enkel mens hoort mee te maken. Aleppo is de hel. ‘Sama, kan je me vergeven dat ik jou geboren heb laten worden?’ klinkt de voice over. Waad richt zich tot haar babydochter. Het is voor haar dat ze blijft filmen, ook wanneer ze zelf staat te trillen op haar benen en vreest voor haar eigen leven. Ze weet op dat moment niet dat ze jaren later een documentaire zal maken met haar 500 uren beeldmateriaal. Elke minuut kan haar laatste zijn, vanuit dat gevoel filmt Waad en toont ze de smerige oorlog vanuit een perspectief dat we zelden te zien krijgen. De beelden zijn keihard. De vloer van het ziekenhuis is een zee van bloed. En het stopt niet.
Ooit hadden deze vrouwen, mannen, kinderen een normaal leven, tot hun stad, hun land een oorlogsgebied werd waar niemand wordt gespaard. De hele wereld kijkt ernaar en laat het gebeuren, het is amper nog een voetnoot in het nieuws. Hoe is dit mogelijk, blijft het door mijn hoofd spoken. Hoe kunnen we immuun worden voor deze ellende? Hoe kan het dat niemand, geen enkele alliantie, geen enkele wereldleider, hier iets aan doet? De documentaire toont een gruwelijke realiteit. Tegelijk zien we de bewoners van de belegerde stad als gewone mensen die bovenal willen leven. Kinderen spelen in een uitgebrande bus zoals onze kinderen op de kermis achter het stuur van het busje zouden kruipen.
Er is vriendschap, liefde, plezier in kleine dingen, humor. Het zou ieder van ons kunnen zijn, met onze families, vrienden, buren.
Samen schuilen ze wanneer ze geen kant meer op kunnen. In het donker zingen ze oude liederen terwijl ronkende bommendroppers overvliegen. Er zullen weer mensen sterven. Het is makkelijker om de ogen te sluiten voor zoveel menselijk leed. Bijna twee uur gaat het door en door en het is slechts een fractie van wat de mensen daar elke dag en nacht meemaken. Tien jaar al duurt deze waanzin. De helft van alle Syriërs is op de vlucht.
Het is laat op de avond, bijna middernacht, en ik weet dat deze grimmige beelden me zullen achtervolgen, maar ik verkies onmacht boven onwetendheid en onverschilligheid.
Kijk niet naar ‘For Sama’ als je rustig wil slapen.
Kijk naar ‘For Sama’ als je je ogen niet wil sluiten.
Levenskunst 
Geef een reactie