Amigo! Amigo!

Ik geloofde hem eerst niet toen hij omhoog wees naar een helder punt in de nachtelijke hemel en zei: “Dat is Mars.” Hij had gelijk. Natuurlijk had hij gelijk. Claudio was opgegroeid onder de schitterende sterrenhemel zonder licht- en luchtvervuiling en kende zowel het uitgestrekte land rond de boerderij als de constellaties hoog boven ons als zijn broekzak. In een open truck reden we bij volle maan in een klein gezelschap over de hobbelige wegen van een stukje Braziliaanse Pantanal, op zoek naar nachtdieren. Het grootste spektakel bevond zich echter boven ons, met de maan, de sterren en Mars, een oranje-rode fonkeling op bijna 60 miljoen kilometer van ons vandaan. Af en toe hielden we halt, doofden de lampen van de truck, lieten het geluid van de motor uitsterven en dan keken we. Vanuit het maanverlichte water reflecteerden de ogen van de kaaimannen als oranje puntjes, boven ons twinkelden de sterren en Mars. Dat je Mars ongeveer om de twee jaar met het blote oog kunt zien vanaf de Aarde: niemand had mij dat ooit verteld, laat staan getoond. Er was een jongeman van het Braziliaanse platteland voor nodig om mij dat te leren. Zoveel jaren op school, zoveel informatie en je komt niet verder dan een saaie opsomming van planeten, droge feiten uit een handboek.

Niemand hier leert je naar boven kijken. De mensheid heeft nochtans veel te winnen bij wat meer hemelstaren.

“Welkom in onze kleine wereld,” lachten de mannen van de boerderij naar mij en mijn travel sister Lesley. Maar hun wereld bleek veel grootser dan die van ons. Ook al waren zij hier geboren en getogen, nog steeds konden ze verwonderd zijn over de dieren, de fauna en de flora, de hemellichamen ver boven ons. Nu eens te paard, dan vanuit de truck of te voet, gingen we op verkenning. Claudio was de natuurgids van dienst. “Amigo! Amigo!” riep hij naar de kaaimannen. En ze kwamen nog aangezwommen ook. Eén van Claudio’s dierbaarste bezittingen was een tweedehands Engelstalig boek over fauna en flora, want op school had hij nooit de kans gehad om meer te leren. Cowboy worden zoals zijn vader was niets voor hem, de lasso lag hem – naar eigen zeggen – niet goed in de hand. Engels had hij zichzelf aangeleerd. Ik herinner me nog hoe hij tijdens de laatste wandeling voor wij weer vertrokken, stiller was en zijn grapjes achterwege liet. We bleven stilstaan bij bomen, struiken, beestjes. Hij vertelde alles wat hij wist uit dat dikke boek.

“De natuur is veel slimmer dan ons mensen,” zei hij bedachtzaam. Dat had niemand hem geleerd. Hij, de jongen van het platteland, begreep dat.

Wijsheid en verwondering leer je niet op de schoolbanken. We stelden hem vele vragen tijdens die laatste wandeling. Bij elk antwoord leefde hij op. Ter afscheid schudden we elkaar de hand. “Kom nog eens terug, jullie zijn hier thuis,” zei hij. Hij keerde zich om, wandelde weer naar de boerderij, bedacht zich en kwam haastig naar onze auto gelopen terwijl de motor al draaide. “You are the best people!” wierp hij ons toe door het autoraam. En zo vertrokken wij dankbaar en ontroerd, over hobbelige wegen in een wereld zo anders dan de onze.

Ook al waren we maar enkele dagen op de boerderij, de mensen en de omgeving lieten een diepe indruk na. Het leven voelde er puur. Etenstijd kondigde zich aan met het geklingel van de bel. Een overvloed aan warme, stevige gerechten op het vuur in de open eetruimte met zicht op de wetlands. Gesprekken over het dagelijks leven, duurzame landbouw en carnaval in Rio. Koud water uit de douche en joekels van muggenbeten. Siësta in hangmatten. Cowboys, kaaimannen, koeien, paarden, capibara, piranha’s.

En boven dat alles: de maan, de sterren en Mars.