Stil(leven)

Mijn stappen weerkaatsen in echo’s aan het verlaten tankstation. Dat is me nooit eerder opgevallen. Allicht omdat die echo altijd verloren ging in het geraas. Het moet 100 jaar geleden zijn sinds het hier aan de steenweg zo stil was. Het is bijna half 7 ’s avonds en ik ben één van de weinige mensen die onderweg zijn. Een noodzakelijke verplaatsing heet dat nu, van het werk naar huis. Ik zou zo’n solitaire figuur in een Edward Hopper schilderij kunnen zijn. De benzinepomp ratelt zachtjes en terwijl de tank volloopt verbaas ik mij over de nieuwe soundscape die nu over het dorp hangt. Zelfs geluiden klinken anders in deze vreemde tijden.

Het is stiller. Maar niet helemaal stil. Het is veeleer zo dat de geluiden die anders verloren gaan nu ruimte krijgen om gehoord te worden.

Landbouwers bewerken hun velden, ergens praten mensen, en vogels fluiten in verschillende soorten gezang. Er zinderen andere dingen in de lucht. Tegelijk mis ik de levendigheid van ‘mijn’ stad, Mechelen, even verderop. Ik zou daar in goed gezelschap lekker willen gaan eten en honderduit babbelen en klinken met glazen.

Als het hier in het dorp al zoveel rustiger aanvoelt, dan moet het straatbeeld in de steden helemaal bevreemdend zijn. Dat bevestigt het filmpje van Wim die om 8 uur ’s avonds een verlaten Brugge binnen fietst. ‘Ik kan een stoel zetten op het midden van de straat en luisteren naar de stilte,’ zegt hij. ‘Honderd meter verder stapt iemand op zijn fiets, ik hoor dat. Niemand, niemand is hier,’ hij kan er niet van over. Het lijkt wel een film, zo eentje waarin aliens van de kwade soort geland zijn en alle menselijke leven hebben weggevaagd, op een paar overlevers na. Wim fietst verder naar de Grote Markt waar het Belfort over een leeg plein waakt.

Ik zou er ook even willen staan en door de lege straten dwalen om te luisteren naar het zwijgen van de stad.

Stilte, ik heb dat altijd opgezocht. Instinctief. Als kind al. Tegen de stroom van drukte en lawaai in. Helemaal stil is het natuurlijk nooit. Zelfs het universum heeft een grondtoon. Stilte gaat ook over zoveel meer dan het temperen van geluid. Als ik naar muziek luister door mijn koptelefoon, en dat doe ik vaak, dan is dat vreemd genoeg ook het ervaren van een soort stilte. Omdat in dat moment alleen de muziek telt. Het gaat over rust en ruimte, over gericht aandacht geven. Het wegfilteren van ballast.

Lawaai en drukte maskeren veel en daarom kan het ook beangstigend en confronterend voelen om meer stilte toe te laten. Als je je niet goed in je vel voelt, dan kan stilte heel zwaar wegen, zo zwaar dat het je de adem afsnijdt. Yep, been there. En ongetwijfeld zal ik in mijn leven nog tegen die stiltemuur botsen. Maar op zijn best spreekt de stilte, in een eigen taal, veel krachtiger dan woorden.

Het is zoals wanneer er een open ruimte valt in een goed gesprek en je allebei voelt dat er geen enkele nood is om dat moment te vullen met iets anders. De stilte zegt het.

De wereld zal weer luider worden wanneer de stromen van mensen en verkeer opnieuw op gang komen. De soundscape van het dorp zal weer veranderen, mijn voetstappen aan het tankstation zullen verloren gaan in het geluid van razend verkeer. Mijn eigen tijd buiten het werk zal niet meer als een langgerekte retraite aanvoelen. Ik zal opnieuw kunnen eten in gezelschap, babbelen, lachen en klinken met mijn glas. En dat is goed.

Maar het verstillen en vertragen, dat hoort evenveel bij mij.

Schilderij: Edward Hopper, Portrait of Orleans, 1950.
Leestips:  Kristien Bonneure. Stil leven, een stem voor rust en ruimte in drukke tijden, 2014.
Susan Cain. Stil. De kracht van introvert zijn in een wereld die niet ophoudt met kletsen, 2012.