Schatkist

Meer dan tien jaar maakte hij deel uit van mijn leven. Tot de dag waarop ik van aan mijn voordeur toekeek hoe hij vertrok met een andere vrouw. Zelfs met haar gezicht half verscholen onder een mondmasker zag ze er gelukkig uit. Hij is wat ze zocht, zei ze mij. Het is dat ik het zelf gewild heb. Na al die jaren had hij niets van zijn charme verloren, maar hij nam te veel plaats in.

De boekenkast vertrok op de aanhangwagen van de andere vrouw en liet een leegte achter in mijn living.

Mijn geliefde boeken liggen nu – in afwachting van hun nieuwe planken in de boekenkamer in wording – verweesd in kartonnen dozen. Eén voor één gingen ze door mijn handen bij het leegmaken van de kast: romans, thrillers, biografieën, poëzie, sprookjes, jeugdboeken, reisgidsen, boeken over fotografie, persoonlijke ontwikkeling, geschiedenis, filosofie.

Ik herontdekte boeken die ongelezen op de planken stonden. Het zijn er meer dan ik dacht, van een Ijslands winterverhaal en een paar romans tot een handboek Podcasts maken en Bound, boekbinden voor beginners, van een Schotse papier- en boekenliefhebster. Hoe geduldig stonden de boeken daar te wachten op mijn aandacht, verscholen tussen hun al gelezen buren. Mijn ordeningsysteem op basis van de kleur van de covers gaat dan ook tegen alle logica in. Was het niet Einstein die zei: ‘Logica brengt je van A naar B, verbeelding brengt je overal’? Kleuren prikkelen. Ze zorgen voor instant vrolijkheid en nodigen uit tot dwalen door het aanbod, in een bonte mengeling van schrijvers en onderwerpen.

Een boekenplank is een schatkist voor nieuwsgierige geesten.* Elke boekenliefhebber weet dat er ruimte moet zijn voor ongelezen boeken, hoe meer hoe liever.

Japanners noemen dat tsundoku: het stapelen van wat geschreven is, maar (nog) niet gelezen. Dat wordt niet als een afwijking beschouwd waarvoor je één of andere psychotherapeutische behandeling moet ondergaan, maar als een vorm van levenskunst. Er zijn zelfs stemmen die menen dat de ongelezen boeken in je verzameling belangrijker zijn dan de gelezen boeken.** Het zijn de ongelezen exemplaren die de nieuwsgierigheid blijven prikkelen én bescheidenheid bijbrengen. De oneindige stapel ongelezen boeken zegt: ‘Je kunt niet alles weten. Er valt altijd meer te leren en ontdekken’.

Bovendien is het een misverstand dat alle boeken van a tot z gelezen moeten worden. Er bestaat een hele wereld aan snuisterboeken. Ik ben een groot liefhebber van dat soort collecties: ik koester Kleine genoegens, Grote denkers, Brieven van belang, Odes (aan vele dingen zoals bierviltjes en geroezemoes), een Geluksatlas, een Encyclopedie van de Eenzaamheid, de gebundelde cursiefjes van Simon Carmiggelt in Spijbelen, fotoportfolio’s, Pillow Thoughts, een Kleine Geschiedenis van bijna Alles, … Het zijn boeken die uitnodigen om elke dag een bladermoment in te lassen. Tijd is geen excuus. Hoe lang of hoe kort het moment is, doet er niet toe.

Het gaat om het vastpakken van het boek, de geur van het papier, het zachte geritsel van pagina’s, het lezen van een passage of het zien van een foto die beroert of verwondert.

Naast het boeksnuisteren is het andere grote plezier: compleet opgaan in een verhaal dat zich bladzijde na bladzijde ontvouwt, zo tastbaar dat er zich een hele imaginaire wereld ontwikkelt in je hoofd. Elk boek heeft het potentieel om je mee te nemen naar andere tijden, plaatsen, levens. Soms leer je personages kennen die je haast als een geliefde of boezemvriend(in) gaat koesteren.

Dat boeken dezer dagen tot de categorie ‘noodzakelijke aankopen’ behoren, is voor mij een troost in deze toch wel erg solitaire periode. Ik gunde mezelf de aanschaf van een nieuw snuisterboek: ‘Atlas van vergeten België’, op zoek naar ruïnes van wat ooit was met aanwijzingen om die mysterieuze plaatsen zelf te vinden. In de boekenwinkel bleek het online bestelde boek niet meteen voorradig te zijn, ondanks de info op de website. Mijn boekenhonger was echter te groot om met lege handen huiswaarts te keren.

Ik maakte een rondje door de redelijk verlaten winkel en hoorde de lokroep langs alle kanten. Het klonk uit de kasten en vanaf de stapels op de tafels.

Vier boeken in het bijzonder oefenden een onweerstaanbare aantrekkingskracht op mij uit. Ik toonde geen enkel verzet en kocht ze alle vier, geheel volgens de kunst van tsundoku en ter ondersteuning van de onafhankelijke boekenhandel. Mijn boekenoogst thuis etalerend op tafel, bekeek ik mijn selectie, blij als een kind dat net uit de speelgoedwinkel komt: drie romans en een wetenschappelijk boek over ‘Wat bomen ons vertellen’. Drie tinten blauw en een bruin exemplaar. Enkele dagen later kwam ook de Atlas van vergeten België aan, vol avontuurlijke tochtjes zomaar te beleven vanuit de zetel op lange winteravonden. ***

Het bomenboek met een geschiedenis van de wereld in jaarringen is ondertussen op weg om tot de categorie van gelezen boeken toe te treden. ’s Avonds, bij het geknetter van mijn Netflix haardvuur, reis ik rond de wereld en terug in de tijd, met verhalen over farao’s en vulkanen, zonnevlekken en piraten.

‘Between life and death there is a library,’ she said. ‘And within that library, the shelves go on for ever. Every book provides a chance to try another live you could have lived.’

(The midnight library)

* anonieme quote
**Why you should surround yourself with more books than you’ll ever read (Jessica Stillman)
***
The Midnight Library, Matt Haig, Canongate, 2020.
Tussen twee werelden, Franco Faggiani, Signatuur, 2019.
Voordat de koffie koud wordt, Toshikazu Kawaguchi, Meulenhoff, 2020.
Wat bomen ons vertellen, Valerie Trouet, Lannoo, 2020.
Atlas van vergeten België, Bart Vanacker & Reinout Bossuyt, Borgerhoff & Lamberigts, 2020.

Afbeelding: comfreak